Skąd pochodzą Bzymki? Geneza nazwiska.

Prawie każdy jest ciekaw swojego pochodzenia – ludzkość od wieków szuka odpowiedzi na to wielkie filozoficzne pytanie. Nasi przodkowie spoglądali w gwiazdy myśląc, że to one zesłały pierwszych ludzi, potem pojawiła się idea Bogów, a dziś wiele osób skłania się do szukania odpowiedzi w nauce – ewolucja i badania DNA. My jednak nie będziemy szukali początków ludzkości, bo nie jest to przedmiotem naszego artykułu – wystarczy nadmienić, że każda żyjąca dziś osoba na świecie dzieli ze sobą wspólnego przodka ok. 70 pokoleń temu (~2000-2500 lat), a każdy mężczyzna i każda mężczyzna w linii prostej mają swojego Adama i Ewę – pomimo, że tych dwoje nigdy się nie spotkało, gdyż żyli w odstępach tysięcy lat od siebie. Co jednak możemy ustalić (przynajmniej w pewnym stopniu) to pochodzenie naszego nazwiska oraz to skąd ono pochodzi.

W swoich poszukiwaniach natknąłem się na podobne pytanie w Internecie i ciekawą odpowiedź Pana Artura Ornatowskiego na Facebookowej grupie Znaczenie i pochodzenie nazwisk polskich. Napisał on:

Artur Ornatowski

Tutaj widzę kilka możliwości. 
1. Bzymek jako odmiana nazwiska Bzimek a nazwisko Bzimek może pochodzić np. od bzik ‘niepoważny człowiek’ lub bździk ‘szybki, ale niepoważny chłopak’ lub bzikać 'śpiewać dziecku’, lub też bzinka 'kołysanka dla dziecka’. Na tym terenie występuje zarówno Bzimek https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&bdm=B&w=13sk&rid=B&search_lastname=Bzimek&search_name=&search_lastname2=&search_name2=&from_date=&to_date= jak i Bzik https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&bdm=B&w=13sk&rid=B&search_lastname=Bzik&search_name=&search_lastname2=&search_name2=&from_date=&to_date= z równie wczesnymi zapisami.
2. Bzymek jako pochodzące od nazwiska Bzowski, być może jako forma zdrobnienia, pieszczotliwą. Również Bzowski licznie występuje na tym terenie https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&bdm=B&w=13sk&rid=B&search_lastname=Bzo&search_name=&search_lastname2=&search_name2=&from_date=&to_date=
3. Bzymek jako nazwisko pochodzące od rzeki Bzynka. 
4. Bzymek jako nazwisko pochodzące od licznych miejscowości zaczynających się od Bz-, np. Bzura, Bzowiec, Bzowy, Bzowo, … Przeglądnij Słownik: http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/523
Niektóre przykłady są odległe terytorialnie, inne są gwarą z innych terenów. W tej chwili nie potrafię wskazać prawdopodobnego pochodzenia. Skłaniam się ku opcji 1 i 2.

Przeglądając najstarsze mi dostępne księgi metrykalne z okolic Nowej Słupi, na zapis „Bzimek” natknąłem się później niż Bzymek, czyli na chwilę obecną można wysunąć wniosek, że zapis Bzymek, był pierwotnym zapisem nazwiska. Niemniej jednak, pamiętać należy, że przodkowie nasi byli niepiśmienni i jedynie potrafili wypowiedzieć swoje nazwisko, a żaden nie potrafił go zapisać. Przed reformą gramatyczną literkę „i” jako „y” i tak np. „ojciec” był „oycem”. Nie jest więc pewne jaką formą nazwiska posługiwali się nasi przodkowie, a jak zapisywali je skrybowie. Być może był to właśnie Bzymek, a może jednak właśnie Bzimek. Jeżeli była to forma druga, wtedy sugestia pochodzenia i znaczenia nazwiska Bzymek zasugerowana przez Pana Artura może być jak najbardziej poprawna, ale tego możemy się nigdy nie dowiedzieć. Jednakże teorię o pochodzeniu od nazwisk Bzik czy Bzowski bym odrzucił, ponieważ, nie występują one w miejscach gdzie odnalazłem najstarszych przodków naszego rodu. Teorię o rzece czy miejscowościach też raczej bym odrzucił, ponieważ geograficznie nie pokrywają się one z miejscem występowania naszych przodków.

Skupmy się teraz na naszym pochodzeniu. Uprzedzając pytania – nie, Bzymek nie jest nazwiskiem ani szlacheckim, ani herbowanym. Nasi przodkowie to w dużej mierze zwykli chłopi, wyrobnicy i rzemieślnicy. W swoich poszukiwaniach korzeni naszego rodu, nie udało mi się ustalić jednego wspólnego przodka dla każdego żyjącego dziś Bzymka, ale znalazłem ich trzech. Jednakże ich rozłożenie sugeruje, że mogli być rodziną. Być może nie braćmi rodzonymi, a braćmi wujecznymi (kuzynami), ale nie można wykluczyć, że nie byli ze sobą spokrewnieni wcale, należy pamiętać, że w XVII wieku nazwisko nie oznaczało tego co dziś, nie było dowodów osobistych. Był to raczej przydomek przekazywany z ojca na syna, ale nic nie stało na przeszkodzie, żeby go zmienić, więc mogł być to przydomek nadany trzem urwisom w trzech wsiach zupełnie niezależnie. Mam nadzieję, że kiedyś odnajdziemy odpowiedź na to pytanie – czy to w starych księgach czy dzięki badaniom DNA (ponieważ chromosom Y przechodzi z ojca na syna w formie niezmienionej).

Wsie o których wspomniałem to Paprocice z parafii Stara lub Nowa Słupia (późniejsza Trzcianka). Tutaj najstarszym przedstawicielem wydaje się być niejaki Jan Bzymek urodzony ok. roku 1685 i zmarły w Starej Słupi w 1741 roku.

Kolejnym odnalezionym przeze mnie Bzymkiem jest Walenty, urodzony około roku 1683, a zmarły w 1731 we wsi Jeziorko w parafii Dębno – potomkowie tego, do dziś zamieszkują Dębno!

Ostatni Bzymek na jakiego natrafiłem był niestety nieznany mi z imienia pochodzący z Bostowa w parafii Świętomarz. Jego potomkowie również do dziś zamieszkują wieś Bostów.

Z racji na bardzo skąpe w opisy metryki z tamtych lat, nie łatwo jest o pomyłkę, więc można założyć, że mogło być ich więcej w danej miejscowości, a np. nie zostali odnotowani. Bez zapisów o urodzeniach, nie sposób jest ustalić ojca i matkę, nie wspominając już, że ta ostatnia był traktowana jako „dodatek do męża” i jej nazwisko Panieńskie często mogło być przekręcane lub po prostu zapomniane.

Niemniej jednak wszystko wskazuje, że pierwsi na świecie Bzymkowie pojawili się w jednej z tych trzech wsi i tam należy szukać początków naszego rodu. Wsie te są oddalone od siebie dosłownie o kilka/kilkanaście kilometrów więc niezależnie czy faktycznie była to rodzina czy czysty przypadek w doborze przydomków – to tutaj leżą początki naszego rodu, gdyż jest to pierwsze miejsce na świecie gdzie Bzymkowie się pojawili.

Dziś potomkowie powyższych są rozsiani po całym świecie. Jesteśmy we Francji, Ameryce, Niemczech, Wielkiej Brytanii i zapewne w wielu innych miejscach świata, a część „z nas” nie mówi już nawet w ojczystym języku. Ja sam, pomimo, że urodziłem się w niedalekim Skarżysku żyję w Anglii, ale część z nas pozostała ciągle w rodzinnych stronach! Pomimo skromnego startu, nasze nazwisko powoli podbija świat!